Positieve Gezondheid

We worden met zijn allen steeds ouder terwijl chronische ziektes toenemen. De alsmaar toenemende zorgkosten rijzen daardoor de pan uit. Als we nu niks doen, dan is de toekomstige zorg straks niet meer te betalen. Dat vraagt om een andere manier van naar de zorg kijken. Met Positieve Gezondheid kijkt de arts samen met de patiënt naar wat hij nog wel kan in plaats van zich te focussen op wat hij niet meer kan. 

Aanleiding voor Positieve Gezondheid

De vergrijzing en het stijgend percentage mensen met een of meerdere chronische aandoeningen vraagt om een steeds grotere inzet van huisartsen en partners in de wijksamenwerkingsverbanden. Positieve Gezondheid is een nieuwe manier van werken waarbij de focus niet ligt op klachten en gezondheidsproblemen maar op de mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt. Positieve Gezondheid is een gedachtegoed, een visie, een dynamisch concept dat een brede blikt werpt op gezondheid.

Achtergrond van Positieve Gezondheid

Huisarts en onderzoeker Machteld Huber introduceerde het concept Positieve Gezondheid in Nederland in 2012. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de af- en aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Hiermee wordt een alternatief geboden voor de definitie van de Word Health Organisation (WHO) uit 1948: Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het ontbreken van ziekte. Eigenlijk voldoet (bijna) niemand meer aan deze idealistische definitie.
Positieve Gezondheid sluit aan bij de tijdsgeest; het gedachtegoed van meer verantwoordelijkheid leggen bij mensen zelf. Waar nodig wordt ondersteuning en hulp geboden. De beweging Positieve Gezondheid is die van ‘zorgen voor naar zorgen dat’.

Doel en beoogde resultaten van Positieve Gezondheid

  • Tot oplossingen komen die aansluiten op wat voor de patiënt belangrijk is. De verwachting is dat dan ook hun vermogen en motivatie om andere problemen aan te pakken zal groeien;
  • Verbetering van de ervaren kwaliteit van zorg: zorg die aansluit op de behoefte van de patiënt;
  • Verhogen van participatie in de samenleving;
  • Verbetering van de gezondheid in bredere zin: door het versterken van de eigen kracht van mensen en hen inzicht en grip te geven op hun eigen gezondheid en vooral te focussen op iemands sterke kanten;
  • Verschillende mogelijkheden van ondersteuning worden zichtbaar en vindbaar voor de patiënt;
  • Betaalbare zorg: door doelmatige zorg kunnen de kosten omlaag;
  • Verbeteren van de werksituatie en werkplezier van huisartsen en andere aanbieders;
  • Professionals kunnen zich meer richten op gezondheidsbevordering;
  • Afname consulten in eerste lijn;
  • Afname doorverwijzing naar tweede lijn;
  • Betere samenwerking tussen eerstelijnszorg en het sociale domein.


Positieve gezondheid in de praktijk

Het toepassen van Positieve Gezondheid is een actie op lange termijn. Het vraagt om een andere manier van handelen zoals ‘het andere gesprek voeren’. Invoeren van Positieve Gezondheid in de praktijk duurt meerdere jaren omdat het een cultuuromslag betekent. En breed inbedden in de organisatie, het netwerk, bij medewerkers, patiënten en hun familie tijd nodig heeft. Er bestaat ook geen vaste richtlijn voor Positieve Gezondheid. Het is een proces, een kwestie van stap voor stap aan de slag gaan, leren met vallen en opstaan, vertrouwen hebben en samenwerken met partners in de zorg en het sociale domein.

Hoe zijn ROHWN-leden met Positieve Gezondheid bezig?

Op kleine schaal wordt her en der al geëxperimenteerd met Positieve Gezondheid. Zo is er in Voorhout een stuurgroep opgericht om dit onderwerp samen met partners uit het sociale domein en de gemeente op te pakken. In Kaag & Braassem hielden diverse zorgmedewerkers een inspiratiesymposium over Positieve Gezondheid. Ook steeds meer huisartsen afzonderlijk maken gebruik van de ideeën omtrent Positieve Gezondheid in hun praktijk.   

Bron figuur: iph.nl


Aan de slag met Positieve Gezondheid als zorgverlener

Een van de tools om met Positieve Gezondheid aan de slag te gaan, is het door Machteld Huber ontwikkelde spinnenweb. Aan de hand van de antwoorden die patiënten geven op de vragen over het dagelijkse functioneren, lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving en kwaliteit van leven wordt besproken wat de patiënt belangrijk vindt en wil veranderen en wie of wat daarvoor nodig is. Stel vragen als: wat mankeert iemand echt? Wat kan hij of zij, misschien met wat hulp, doen om zich beter te voelen. Door vervolgens breed samen te werken, kom je tot betere oplossingen.

Het verhaal achter de kwaal met Positieve Gezondheid

Stel bijvoorbeeld dat iemand eenzaam is. Fietsen met een maatje of het doen van vrijwilligerswerk werkt dan misschien wel beter dan een pilletje. Ziet iemand door vele papieren het bos niet meer, dan kan sociale hulp van de gemeente veel gepieker schelen. Het zijn van die dingen die nu maar zelden aan de orde komen in een spreek- of behandelkamer. Omdat patiënten het - bijvoorbeeld uit schaamtegevoel - moeilijk vinden om over bepaalde zorgen of problemen te praten. Of omdat de behandelaar gefocust is op de kwaal waarvoor iemand is gekomen is. Met het spinnenweb van Positieve Gezondheid wordt gekeken naar het verhaal achter de kwaal en zodoende bekeken hoe een patiënt daadwerkelijk het beste geholpen kan worden.  

Zelf aan de slag met Positieve Gezondheid?

Bent u zorgverlener in een huisartsenpraktijk of als zorgverlener verbonden aan een wijksamenwerkingsverband en zou u meer willen doen met Positieve Gezondheid in uw praktijk? Ons kwaliteitsteam ondersteunt onze leden op praktische wijze met een programma ‘Positieve gezondheid in de (huisarts)praktijk’, scholing en persoonlijke begeleiding. Voor meer informatie over het programma: log in op 'Mijn ROHWN' en klik in het rechtermenu op 'Positieve Gezondheid'. 

Wilt u meer weten? Neem contact op met projectmedewerker Jacqueline Wallaart via ons bureau: 0252-767099 of info@rohwn.nl.

     

Bronnen en interessante links over Positieve Gezondheid:

https://mijnpositievegezondheid.nl/
https://www.zonmw.nl/nl/over-zonmw/positieve-gezondheid/nieuwe-definitie-van-gezondheid-nodig/

Positieve Gezondheid in de huisartspraktijk:
https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/themadossiers/preventie-zorg-en-welzijn/eerstelijnszorg-huisartsenpraktijk/voorbeelden-pg-en-huisartsen/positieve-gezondheid

Filmpje Positieve Gezondheid voor huisartsenpraktijk:
https://www.youtube.com/watch?v=IOhIzNg2hC8&t=1s

Animatiefilmpje Positieve Gezondheid - hoe werkt het?
https://www.youtube.com/watch?v=vEjGN6QTSpk&feature=youtu.be)

Voorbeeld van een concrete actie die in een zorgplan zou passen:
https://www.doq.nl/huisarts-ephraim-over-pilot-positieve-gezondheidsgesprek-biedt-hotspotters-onder-patienten-betere-levenskwaliteit-en-laat-zorgkosten-dalen/?hash=f30daccec8daeda7e4adba492c474276